เล็บที่อยู่บนนิ้วมือและนิ้วเท้าทั้ง 20 นิ้ว มีหน้าที่ป้องกันอันตรายต่าง ๆ ที่อาจเกิดกับนิ้วส่วนปลาย ทำให้หยิบจับของชิ้นเล็กได้ง่ายขึ้น ส่วนเล็บเท้านอกจากป้องกันปลายนิ้วแล้ว ยังช่วยให้การเคลื่อนไหวทำได้ดีขึ้นด้วย ไม่เพียงแค่นั้น สำหรับผู้หญิง เล็บ เป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญในเรื่องของความสวยความงาม จึงต้องดูแลเป็นพิเศษ ส่วนผู้ชายก็ดูแลรักษาความสะอาดไม่ให้เล็บดำหรือยาวจนเกินไป โดยเล็บสุขภาพที่ดี ต้องมีคุณสมบัติดังนี้

• เมื่อกดลงบนเล็บแล้วปล่อย ผิวใต้เล็บจะต้องกลับมาแดงชมพูได้อย่างรวดเร็ว สิ่งนี้บ่งบอกว่าระบบเลือดทำงานได้ดี

• เนื้อเล็บหนาพอดี ไม่หนาหรือบางจนเกินไป แข็งแรงไม่ฉีกขาดง่าย

• ผิวหนังรอบเล็บไม่มีรอยถอยร่น เป็นขุยหรือมีผื่น

• บริเวณโคนเล็บต้องมีลักษณะเป็นสีเทาโค้งครึ่งดวงจันทร์

• เนื้อผิวใต้เล็บต้องเป็นสีชมพู

• ผิวเล็บเรียบ ไม่ขรุขระ

• ไม่มีเส้นบนเล็บ

หลายคนมองว่านอกจากความสวยงามแล้ว ยังมองไม่เห็นประโยชน์ของเล็บ จึงมองข้ามและไม่ทันได้สังเกตความผิดปกติ หรือมองเห็นแต่กลับดูเป็นเรื่องเล็กน้อย ที่จริงแล้วความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับเล็บ อาจเป็นสัญญาณเตือนอะไรบางอย่างเกี่ยวกับสุขภาพได้ โดยเฉพาะเส้นหรือขีดสีบนเล็บ

เส้นบนเล็บแบบแนวนอน

เส้นบนเล็บแบบแนวนอน ที่มีลักษณะนูนและหนาเรียกว่า Beau’s line มีสาเหตุมาจาก

• ร่างกายขาดสารอาหารบางอย่าง เช่น แคลเซียม สังกะสี วิตามินเอ หรือโปรตีน โดยอาจสังเกตเห็นจุดสีขาวขุ่น ๆ ที่เล็บ หรือที่เรียกว่าดอกเล็บ

• โรคซิฟิลิส เป็นภาวะที่ร่างกายสร้างเล็บได้น้อยลง ทำให้เกิดรอยบุ๋ม จึงทำให้เป็นรอยขีดแนวขวางที่เล็บ

• มีไข้สูงในระยะเวลายาวนาน ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ไข้เลือดออก หรือเป็นปอดอักเสบ

• การตกแต่งเล็บ ทำเล็บเจลเป็นเวลานาน อาจทำให้หน้าเล็บถูกทำลาย

• เป็นโรคกลาก มีอาการผิวหนังอักเสบ ติดเชื้อรา ยีสต์ แบคทีเรีย หรือหูดจากไวรัส

• โรคเบาหวานที่คุมไม่ได้ อาจทำให้เล็บเป็นเส้นสีขาวขนาด 2 ใน 3 ของพื้นที่

• โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน

• โรคไทรอยด์ อาจมีอาการเล็บนูนเป็นเส้นแนวนอนได้เช่นกัน

• ภาวะไตทำงานน้อยลงหรือทำงานผิดปกติ โรคไตเรื้อรัง

• โรคหรือมีโปรตีนในร่างกายต่ำ

• การทำเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็ง

• โรคผิวหนังอักเสบ หรือโรคสะเก็ดเงิน

• โรคคางทูม

• อุบัติเหตุที่เกิดกับเล็บ เช่น ประตูหนีบ หรือของหนักหล่นทับ

• ภาวะเครียดสะสม ส่งผลให้เล็บอ่อนแอ เปราะบางได้ง่าย

เส้นบนเล็บแบบแนวตั้ง

เส้นบนเล็บแบบแนวตั้ง มีลักษณะเป็นเส้นนูนแนวตั้งและสามารถสังเกตเห็นเส้นได้ชัดเจน มีสาเหตุเกิดจาก

• โรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังชนิด ไลเคนแพลนัส (Lichen Planus) เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน โดยพบอาการบริเวณผิวหนัง เส้นผม เล็บ และเนื้อเยื่อเมือกหรือเยื่อเมือกบุผิว

• โรคไฮโปไทรอยด์ หรือภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยลง ทำให้ร่างกายขาดฮอร์โมนไทรอยด์

• โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน

• โรคสะเก็ดเงินที่เล็บ หรือติดเชื้อราใต้เล็บ

• โรครูมาตอยด์

• ขาดวิตามินและธาตุ เช่น วิตามินบี 12 ธาตุเหล็ก สังกะสี หรือแมกนีเซียม

• มีพฤติกรรมชอบกัดเล็บ

• ภาวะผิวแห้งขาดน้ำ

• มีอายุมากขึ้น

เส้นบนเล็บเป็นสีดำ

ทางการแพทย์เรียกเล็บลักษณะนี้ว่า Longitudinal Melanonychia อาการอาจมีทั้งเส้นขีด เล็บเป็นเส้นสีน้ำตาล ตั้งแต่สีน้ำตาลอ่อนไปจนถึงสีน้ำตาลเข้มหรือสีดำ อาจมีสีสม่ำเสมอหรือไม่สม่ำเสมอก็ได้ เป็นได้ตั้งแต่ขีดเล็ก ๆ ไม่ถึง 1 มิลลิเมตร ไปจนถึงปื้นสีดำทั้งเล็บ อาจมีแค่เส้นเดียวหรือหลายเส้นก็ได้ มีลักษณะเป็นปื้นตามแนวยาวของเล็บจากโคนเล็บไปจนถึงปลายสุดของเล็บ เกิดได้จากหลายสาเหตุ

• การบาดเจ็บหรือกระทบกระแทกบริเวณเล็บ เช่น ทำเล็บ ถูกกดทับ ประตูหนีบ หรือมีพฤติกรรมกัดเล็บ

• อาจเป็นสัญญาณเตือนของมะเร็งผิวหนังชนิดเมลาโนมาบริเวณเล็บ

• รับประทานยาบางชนิด เช่น ยาต้านไวรัส หรือได้รับเคมีบำบัดบางชนิด

• มีภาวะผิวแห้ง หรือเป็นโรคผื่นผิวหนังอักเสบ

• โรคไทรอยด์ ซึ่งอาจมีอาการเล็บเปราะบางร่วมด้วย

• โรคทางพันธุกรรมบางอย่างที่กระตุ้นการสร้างเม็ดสี

• เกิดจากเชื้อชาติ โดยเฉพาะคนเอเชียหรือคนผิวสีคล้ำ

• เกิดจากการตั้งครรภ์ ที่อาจกระตุ้นการสร้างเม็ดสี

• ได้รับการฉายแสงรังสีรักษา

• เป็นกระหรือไฝใต้เล็บ

• อายุที่มากขึ้น

• การติดเชื้อราใต้เล็บ

• โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง

ข้อมูลโดย พญ.กิตติยา ศรีเลิศฟ้า / แพทย์อายุรกรรม ฝ่ายการแพทย์ AIA
เรียบเรียงโดย ศรุตา จันทรังษี

ฟังรายการได้ทาง