เบื้องหลังความสำเร็จของ “ข้าวไทย” น้อยคนนักจะรู้ว่า จริงๆแล้ว กว่าข้าวแต่ละสายพันธุ์ ที่มีการพัฒนาขึ้นมาใช้เวลาหลายปีจะมีความสมบูรณ์พร้อมนำเมล็ดพันธุ์ออกมาให้เกษตรกรปลูกและส่งต่อผู้บริโภคได้ มีคนกลุ่มหนึ่ง ทำหน้าที่ทดสอบและประเมินมาตรฐานข้าวไทย โดยเฉพาะเรื่องของกลิ่นซึ่งจะต้องใช้ประสาทสัมผัสของจมูก ที่ผ่านการฝึกมาเป็นอย่างดี เพื่อให้สามารถประเมินกลิ่นของข้าว ที่เป็นที่รู้จักจนมีชื่อเสียงในระดับโลกโดยเฉพาะ “ข้าวหอมมะลิ” ยิ่งกลิ่นดี ราคายิ่งดี
พวกเขาทำงานกันอย่างไร มีวิธีการพิสูจน์กลิ่นอันเป็นเอกลักษณ์ของข้าวไทยด้วยวิธีการใด เราจะไปฟังและติดตามเบื้องหลังวิธีการทำงานของ “นักดมกลิ่นข้าว” ซึ่งเป็นกลุ่มนักวิชาการเกษตร ณ ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี ของกรมการข้าว แต่ละปีพวกเขาต้องประเมินมาตรฐานข้าวหลายร้อยตัวอย่าง ทั้งดู ดมกลิ่น ชิม และสัมผัส ที่เรียกว่า Sensory Test กระบวนการทดสอบด้วยประสาทสัมผัสทุกด้านเพื่อค้นหาความพิเศษเฉพาะของข้าวไทย
