“นางคณิกา” หรือสตรีที่อยู่ในธุรกิจค้าประเวณีของจีนในอดีต ไม่ได้มีแค่เพียงกลุ่มที่ขายเรือนร่างเพื่อบำเรอกามแก่ผู้ชายเท่านั้น แต่ยังมีกลุ่มที่สร้างความสำราญและรื่นรมย์ด้วยความสามารถในเชิงศิลปะโดยไม่ได้เน้นขายบริการทางเพศ ทั้งการร้องรำ การวาดรูป เขียนพู่กันจีน เป็นคู่สนทนาแลกเปลี่ยนความรู้ทั้งปรัชญา ประวัติศาสตร์และความเป็นไปของบ้านเมือง ผู้หญิงในกลุ่มหลังนี้ คุณสมบัติสำคัญไม่เพียงต้องหน้าตาสะสวย รูปร่างดี แต่ยังต้องมีความรู้สูงและโดดเด่นด้านต่าง ๆ มีฐานะร่ำรวย จนเป็นที่หมายปองของชายหนุ่มมากหน้าหลายตา
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ. วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาเล่าให้ฟังว่าทำไมนางคณิกาในกลุ่มหลังนี้ แม้จะมีคุณสมบัติที่เพียบพร้อมแต่ทำไมจึงไม่ได้แต่งงาน อีกทั้งมีความเชื่อมโยงอย่างไรกับสถานะของผู้หญิงที่อยู่ภายใต้สังคมชายเป็นใหญ่และพวกเธอได้รับการยอมรับมากน้อยเพียงใด
