คนมอญ เป็นชาติพันธุ์เก่าแก่ที่สุดพวกหนึ่งในภูมิภาคอาเซียน มีถิ่นฐานเดิมอยู่บริเวณเมียนมาตอนล่าง เคยมีความเจริญใน ด้านศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี ตัวอักษร สถาปัตยกรรม กฎหมาย และนาฏศิลป์ดนตรีทว่าประสบปัญหาทางการ เมืองมายาวนานโดยเฉพาะการแย่งชิงอำนาจของผู้นำและการรุกรานของพม่า จนต้องเสียแผ่นดินให้แก่เมียนมาและไม่อาจทวงคืนกลับมาได้อีกเลย ชาวมอญส่วนหนึ่งได้อพยพโยกย้ายเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารในแผ่นดินไทย ตั้งบ้าน เรือนอยู่ทั่วไปในเขตที่ราบลุ่มของไทย คนมอญกับคนไทยทีความผูกพันกันอย่างลึกซึ้งและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ประเพณีต่อกันมายาวนาน
.
บทเพลงคัดสรรครั้งนี้เป็นบทสำรวจความรักความผูกพันของคนไทยกับคนมอญ โดยเฉพาะแหล่งที่มีชุมชนมอญอยู่ อาศัยกันหนาแน่น มีเพลงในเชิงแสดงความรักใคร่ของหนุ่มไทยกับสาวมอญที่น่าสนใจมากมาย อาทิ สาวมอญแม่เหมย (ซูซู), กุหลาบเมาะลำเลิง (รุ่งเพชร แหลมสิงห์), กุหลาบรามัญ (ทรงพันธ์ ขวัญพูล), ปากลัด-มอญซ่อนผ้า (สุนทราภรณ์), คอยสาวมอญ (ศรชัย เมฆวิเชียร), รักสาวพระประแดง (สุริยา ฟ้าปทุม), เทพีรามัญ (วัฒนา อนันต์), หนุ่มลาว สาวมอญ (เทพพร เพชรอุบล - พิมพ์ใจ เพชรผลาญชัย) ฯลฯ
