จากบทความ เที่ยวนอกเรื่อง: กำเนิดเฮราเคลส เราได้ทราบประวัติของ เฮราเคลส (Heracles) หรือ เฮอร์คิวลีส (Hercules) ลูกครึ่งมนุษย์เทพกันไปแล้ว “เที่ยวนอกเรื่อง” กับโปรดิวเซอร์ป๊อป ในตอนนี้จะพามาเจาะลึก “12 ภารกิจ” ที่เฮราเคลสได้รับมอบหมายจาก กษัตริย์ยูริสธีอุส (Eurystheus) จะเป็นภารกิจที่โหดหินมากเท่าใด และเขาปฏิบัติทั้ง 12 ภารกิจได้อย่างไร ชวนอ่านไปพร้อมกันเลย
ภารกิจที่หนึ่ง: ปราบสิงโตแห่งนีเมีย
เฮราเคลสได้รับมอบหมายให้ไปปราบสิงโตแสนดุร้ายแห่งนีเมีย (Nemea) หรือก็คือ สิงโตนีเมียน (Nemean Lion) ที่กินสัตว์เลี้ยงรวมทั้งชาวบ้านในละแวกนั้น ความยากของภารกิจนี้คือผิวหนังของมันคงกระพัน อาวุธใด ๆ ก็ฟันแทงไม่เข้า เมื่อใช้อาวุธไม่ได้ เฮราเคลสจึงใช้กำลังล้วน ๆ ปลุกปล้ำบีบคอจนมันขาดใจตาย แต่ก่อนจะกลับ เฮราเคลสได้ใช้เล็บของสิงโตถกหนังอันทนทานของมันมาทำเป็นเสื้อคลุม เนื่องจากอาวุธไม่สามารถตัดหนังของสัตว์ชนิดนี้ได้ และหลังจากนั้นหนังของสิงโตนีเมียนก็ถูกใช้เป็นเสื้อคลุมของเขาตลอดมา
เมื่อปฏิบัติภารกิจเสร็จ เฮราเคลสก็แบกศพสิงโตกลับมาให้ยูริสธีอุสดู ทว่ากษัตริย์ผู้นี้เป็นคนขี้ขลาดมาก เมื่อเห็นศพสิงโตก็กลัวสุดขีด และรับสั่งว่าไม่ให้เฮราเคลสเข้าเมืองอีก หากทำอะไรสำเร็จให้นำหลักฐานมาแสดงที่ประตูเมืองแทน
ภารกิจที่สอง: ปราบไฮดรา
เฮราเคลสต้องไปปราบไฮดรา สัตว์ประหลาดงูหลายหัวแห่งบึงเลอร์นา ที่เมื่อตัดออกก็จะงอกหัวขึ้นมาใหม่ได้และยังมีพิษร้ายแรงอีกด้วย ผู้ช่วยเฮราเคลสในภารกิจนี้คือ ไอโอลอส (Aiolos) หลานชายของเขาเอง แต่ขณะที่กำลังสู้กับไฮดราอยู่นั้น จู่ ๆ ก็มีปูยักษ์โผล่มาหนีบขาเฮราเคลสเพื่อช่วยไฮดรา เฮราเคลสก็เลยกระทืบปูตัวนั้นจนตาย เฮราที่ดูอยู่เกิดประทับใจปูตัวนี้มากที่มาช่วยรังควานเฮราเคลส จึงให้ปูกลายเป็น ดาวราศีกรกฎ
หลังจากสังหารปูยักษ์และกลับมาสู้กับไฮดราต่อ สุดท้ายเฮราเคลสก็พบวิธีที่จะทำให้ไฮดราไม่สามารถงอกหัวใหม่พบ นั่นคือเมื่อฟันหัวไฮดราแล้ว ให้ไอโอลอสนำคบเพลิงไปจี้คอที่ขาดทันที เฮราเคลสจึงสามารถปราบไฮดราสำเร็จ เขาได้เก็บเลือดไฮดราที่มีพิษร้ายมาใช้อาบหัวลูกธนูด้วย
ภารกิจที่สาม: จับกวางเขาทองของเทพีอาร์ทีมีส
กษัตริย์ยูริสธีอุสสั่งให้เฮราเคลสไปจับกวางเขาทอง สัตว์เลี้ยงของ เทพีอาร์ทีมิส (Artemis) ที่ภูเขาซีเรเนีย (Cerynea) มาให้แบบยังมีชีวิต เขาวิ่งไล่กวางนี้อยู่ 1 ปีเต็ม ๆ จนกวางหมดแรงถึงจะจับได้ แต่ระหว่างทางกลับ เทพีอาร์ทีมิสและอะพอลโล (Apollo) มาเจอพอดี เฮราเคลสจึงขอยืมกวางทองตัวนี้กับทั้งสองเทพพร้อมสัญญาว่าจะนำมาคืน เมื่อถึงเมืองเขาก็นำกวางมาให้ยูริสธีอุสชม แต่ทันทีที่ปล่อยกวางก็วิ่งกลับไปหาเจ้านายของมันทันที
ภารกิจที่สี่: จับหมูป่ายักษ์
สำหรับภารกิจที่สี่ เฮราเคลสต้องไปจับสัตว์อีกครั้ง โดยครั้งนี้ต้องจับหมูป่ายักษ์แบบเป็น ๆ ซึ่งระหว่างทาง เฮราเคลสได้พบเข้ากับเซนทอร์ (ครึ่งคนครึ่งม้า) ชื่อ โฟลัส (Pholus) เขาได้ชวนเฮราเคลสมาทานอาหาร ระหว่างนั้น เฮราเคลสก็ขอเหล้าองุ่น แต่โฟลัสไม่อยากให้ เพราะว่าเหล้าองุ่นเป็นของส่วนรวม แต่เฮราเคลสก็ดื้อจะเอาให้ได้แล้วก็คว้าเหล้ามาเปิดดื่มเอง บรรดาเซนทอร์ที่ได้กลิ่นเหล้าองุ่น ก็มาแย่งเหล้าคืนจนต้องสู้กัน เฮราเคลสเลยยิงลูกธนูอาบพิษไฮดราใส่พวกเซนทอร์ บังเอิญว่าหนึ่งในเซนทอร์ที่เป็นเหยื่อนั้นคือ ไครอน (Chiron) ซึ่งเป็นครูที่สอนวิชาต่าง ๆ ให้แก่เหล่าวีรบุรุษในตำนานกรีกหลายคน ซึ่งไครอนนั้นเป็นอมตะ ทำให้ไครอนทรมานจากพิษมากแต่ตายไม่ได้ สุดท้ายไครอนจึงร้องขอให้ตนไม่เป็นอมตะและเขาก็จบชีวิตลงหลังจากนั้น ซูสได้นำไครอนไปประดับบนท้องฟ้าเป็น หมู่ดาวราศีธนู (Sagittarius)
ภารกิจที่ห้า: ทำความสะอาดคอกวัวของกษัตริย์ออเจียส
ภารกิจที่ห้ายังคงเกี่ยวข้องกับสัตว์เช่นเคย โดยภารกิจนี้เฮราเคลสต้องรับบทคนทำความสะอาดคอกวัวของ กษัตริย์ออเจียส (Augeas) อาจฟังดูง่าย ทว่าคอกนี้มีวัวถึง 3,000 ตัว และไม่ได้ล้างทำความสะอาดมา 30 ปีแล้ว แถมเขายังต้องทำให้เสร็จภายใน 1 วันอีกด้วย โดยกษัตริย์ออเจียสสัญญาว่าถ้าทำได้ จะยกวัวให้ 300 ตัว
เฮราเคลสได้วางแผนเปลี่ยนทางแม่น้ำให้ไหลผ่านคอกวัว ทำให้คอกวัวสะอาดเอี่ยมภายในวันเดียว แต่กษัตริย์ออเจียสกลับไม่ยอมยกวัวให้ โดยอ้างว่าเขาไม่ได้ทำความสะอาดเอง คนทำคือแม่น้ำต่างหาก เฮราเคลสเก็บความแค้นนี้ไว้จนเมื่อปฏิบัติภารกิจทั้ง 12 ครบหมด เขาก็เดินทางกลับมาฆ่ากษัตริย์ออเจียสตาย และแต่งตั้งโอรสของกษัตริย์ขึ้นครองเมืองต่อ พร้อมกับต้อนวัวส่วนของตัวเองกลับ
ภารกิจที่หก: ปราบฝูงนกกินคนแห่งสติมฟาลัส
ในภารกิจที่หก เฮราเคลสต้องปราบสัตว์ปีกอย่างฝูงนกกินคนแห่งสติมฟาลัส (Stymphalus) นกพวกนี้ปากเป็นทองเหลืองแถมขนก็แข็งเหมือนเหล็ก แต่ภารกิจนี้ เทพีอาเธนา (Athena) มาช่วยเขาโดยมอบเครื่องดนตรีชนิดหนึ่งให้ เมื่อเจอนกพวกนี้ เฮราเคลสก็เล่นเครื่องดนตรีจนนกตกใจแล้วก็บินขึ้นฟ้า เมื่อบินขึ้น ส่วนที่ไม่มีขนเหล็กปกคลุมก็เปิด เฮราเคลสจึงสามารถยิงธนูพิษไฮดร้าใส่ได้จนนกตายทั้งฝูง
ภารกิจที่เจ็ด: จับวัวของกษัตริย์ไมนอส
เฮราเคลสต้องไปจับวัวของ กษัตริย์ไมนอส (Minos) กลับมาตัวเป็น ๆ ซึ่งวัวตัวนี้คือวัวที่เป็นพ่อของ มิโนทอร์ (Minotaur) สัตว์ประหลาดที่หัวเป็นวัว ตัวเป็นคน เฮราเคลสต้องจับเขาทั้งสองไว้และตรึงมันบนพื้นดินจนวัวหมดแรงยอมให้พากลับมา
ภารกิจที่แปด: จับม้า 4 ตัวของกษัตริย์ไดโอมีดีส
เฮราเคลสต้องไปเอาม้าสี่ตัวของ กษัตริย์ไดโอมีดีส (Diomedes) กลับมาให้ตนดู ความยากของภารกิจนี้คือ ม้าเหล่านี้ดุร้ายกว่าม้าธรรมดามาก ทั้งยังกินเนื้อมนุษย์เป็นอาหารอีกด้วย แต่เฮราเคลสกลับทำสำเร็จได้ง่าย ๆ โดยเขาได้โยนกษัตริย์ไดโอมีดีสลงไปในคอกม้านั้น ซึ่งพวกมันก็กินเจ้านายตัวเองอย่างเอร็ดอร่อย เมื่ออิ่มแล้ว ความกระหายเลือดของม้าเหล่านี้ก็หายไป กลายมาเป็นม้าธรรมดา ๆ ที่ไม่ดุร้ายเหมือนเดิม
ภารกิจที่เก้า: ไปเอาเข็มขัดของฮิปโปลิตา ราชินีแห่งเผ่าอเมซอน
ภารกิจนี้ เฮราเคลสไม่ต้องไปจับสัตว์หรือฆ่าตัวอะไรแล้ว แต่เขาต้องไปเอาเข็มขัดของ ฮิปโปลิตา (Hippolyta) ราชินีแห่งเผ่าอเมซอน (Amazons) มาเป็นของขวัญให้ลูกสาวของกษัตริย์ยูริสธีอุส ทั้งนี้ เผ่าอเมซอน เป็นเผ่าที่มีแต่ผู้หญิงซึ่งส่วนใหญ่เป็นนักรบที่สำคัญและพวกเขาก็รังเกียจผู้ชายมาก
แต่โชคก็เข้าข้างเฮราเคลส เนื่องจากฮิปโปลิตาเกิดถูกชะตาจึงยอมให้เข้าพบได้ แถมยังสัญญาว่าจะให้เข็มขัดอีกด้วย ทว่าหนทางย่อมมิได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ เพราะเฮราได้แปลงกายเป็นทหารอเมซอนแล้วสร้างความปั่นป่วนจนทำให้เฮราเคลสต้องต่อสู้กับทหารอเมซอน และสุดท้ายเขาก็ฆ่าฮิปโปลิตาตาย
ภารกิจที่สิบ: จับฝูงวัวแดงของเจรีออน
กลับมาที่ภารกิจเกี่ยวกับสัตว์อีกครั้ง โดยกษัตริย์ยูริสธีอุสให้เฮราเคลสไปนำฝูงวัวแดงของ เจรีออน (Geryon) กลับมา ความลำบากเริ่มตั้งแต่หนทางที่จะไปเกาะนี้ซึ่งยาวไกลมาก และที่สำคัญ เจรีออนเจ้าของฝูงวัวก็น่าหวั่นเกรง เพราะเขาเป็นยักษ์ที่มีท่อนบนเป็นคนสามคน แถมยังเลี้ยงสุนัขสองหัวไว้ด้วย
ระหว่างเดินทางแดดแรงมาก เฮราเคลสเริ่มหงุดหงิด เลยหยิบธนูขึ้นมาแล้วขู่จะยิงพระอาทิตย์ ปรากฏว่า เทพเฮลิโอส (Helios) ชอบใจ เลยให้ยืมถ้วยทองคำยักษ์เพื่อใช้พาวัวกลับ พอถึงเกาะ เขาจึงฆ่าทั้งเจรีออนทั้งสุนัข จากนั้นก็ขนวัวลงถ้วยยักษ์แล้วกลับ
ภารกิจที่สิบเอ็ด: ขโมยแอปเปิลทองคำในสวนของสามนางไม้เฮสเปรีดีส
ภารกิจนี้ไม่ใช่การฆ่าหรือล่าอะไร แต่เป็นภารกิจขโมยแอปเปิลทองคำในสวนของสามนางไม้ เฮสเปรีดีส (Hesperedes) โดยระหว่างทาง เขาได้ไปช่วยเหลือ โพรมีธีอูส (Prometheus) ที่โดนตรึงอยู่จากโทษที่ขโมยไฟลงมาให้มนุษย์ และได้รับคำแนะนำให้ไปถาม แอตลาส (Atlas) ยักษ์แบกโลกเพราะเขาเป็นพ่อของเหล่านางไม้ โดยที่เฮราเคลสบอกว่าจะแบกโลกไว้ให้ชั่วคราวแล้วให้แอตลาสไปเอาแอปเปิลจากสวนของลูกมาให้ แต่พอแอตลาสได้แอปเปิลเขาก็ไม่อยากแบกโลกต่อแล้ว เฮราเคลสจึงคิดหาอุบายให้แอตลาสกลับมาแบกโลกตามเดิม เขาบอกแอตลาสว่า "แบกโลกให้ก่อน ข้าขอหาอะไรมาลองบ่าหน่อย" เมื่อแอตลาสทำตามคำขอนั้น เฮราเคลสก็หนีไปพร้อมแอปเปิลทันที เมื่อนำแอปเปิลมาให้ยูริธีอัสได้ดูแล้ว เขาก็คืนแอปเปิลทองให้กับเทพีอาธีน่าเพื่อให้นางนำกลับไปไว้ที่เดิม
ภารกิจที่สิบสอง: จับเซเบอรัส (สุนัขสามหัว)
ภารกิจสุดท้ายนี้ เฮราเคลสต้องไปตะลุย "นรก" เพื่อนำ เซเบอรัส (Cerberus) กลับมาแบบเป็น ๆ โดยเซเบอรัสนั้นเป็นสุนัขสามหัวที่เฝ้าประตูนรก ดังนั้นเขาจึงต้องหาวิธีลงนรกโดยที่ยังไม่ตายให้ได้ก่อน จึงไปขอให้เทพแห่งการส่งสาส์นนาม เฮอร์มิส (Hermes) นำทางไปยังนรก และได้พบกับเทพเจ้านรก เฮดิส (Hades) พอเฮดิสรู้ว่ากำลังทำภารกิจอยู่ก็อนุญาตให้ยืมเจ้าสุนัขสามหัวไปได้ แต่เขาต้องทำให้พวกมันยอมสยบต่อเขาด้วยมือเปล่า เฮราเคลสจึงบีบคอจนมันสลบแล้วก็แบกเจ้าหมาสามหัวกลับไปให้ยูริสธีอุสได้ในที่สุด
เหล่านี้คือเรื่องราวของการปฏิบัติ 12 ภารกิจสุดโหดของเฮราเคลส บุรุษทรงพลังในตำนาน ที่ปัจจุบันเรื่องราวของเขาก็ยังคงหลงเหลืออยู่ในร่องรอยอารยธรรมโลก ดังเช่น เมืองเฮอร์คิวเลเนียม (Herculaneum) ประเทศอิตาลี ซึ่งเป็นเมืองที่ตั้งชื่อตามเฮราเคลส โดยผู้อ่านสามารถติดตามรับฟังเรื่องราวที่น่าสนใจของเมืองนี้ได้ในรายการ เที่ยวมีเรื่องกับหมอบัญชา ตอน มุดนครแห่งเฮราเคลสที่เฮอร์คิวเลเนียม
ฟังรายการ เที่ยวมีเรื่องกับหมอบัญชา ทาง Thai PBS Podcast
คลิก >> Website | Spotify | SoundCloud | Apple Podcast | Google Podcast
หรือฟังทาง Application | Thai PBS Podcast
สแกน QR Code ดาวน์โหลดได้ที่นี่
เรียบเรียง: จิตริน เมฆเหลือง
กราฟิก: มัณฑนา ยารังษี
หมายเหตุ: ชื่อเฮราเคลส (Heracles) เป็นชื่อกรีก ส่วนเฮอร์คิวลีส (Hercules) เป็นชื่อโรมัน
