เป็นที่รู้กันดีในหมู่คนรักอวกาศถึงประวัติศาสตร์อันยาวนานของศูนย์อวกาศเคนเนดี (Kennedy Space Center) ที่ตั้งอยู่ ​ณ​ แหลมคะแนเวอรัล สุดขอบตะวันออกของรัฐฟลอริดา ประเทศสหรัฐอเมริกา ที่ถูกใช้เป็นสถานที่ปล่อยยานอวกาศหลายชนิดมายาวนานหลายทศวรรษ ตั้งแต่ยุคการแข่งขันทางอวกาศในช่วงทศวรรษที่ 1960 ที่จรวด Saturn V อันทรงพลังที่ได้พานักบินอวกาศนับ 10 ชีวิตไปเหยียบดวงจันทร์ ยุคกระสวยอวกาศที่เปิดศักราชสำคัญของการสำรวจอวกาศ ที่ได้ส่งนักบินจำนวนมากไปทำการทดลองในสภาวะแรงโน้มถ่วงต่ำ ส่งอุปกรณ์และพาหนะอวกาศหลายชิ้นขึ้นสู่วงโคจรโลก เช่น กล้องโทรทัศน์ฮับเบิล และสถานีอวกาศนานาชาติ จนถึงในยุคปัจจุบันที่ฐานปล่อยของศูนย์อวกาศเคนเนดีก็ยังเนืองแน่นไปด้วยจรวดทั้งจากภาครัฐบาลอย่างจรวด SLS จากโครงการอาร์ทีมีสที่ส่งมนุษย์ไปเยือนดวงจันทร์อีกครั้งเริ่มต้นในปี 2025 และเอกชนอย่างสเปซเอกซ์ (SpaceX) ที่ได้ปล่อย Falcon 9 ที่นั่นอยู่บ่อยครั้ง

ถึงแม้ว่าหลายส่วนใหญ่ ๆ ของศูนย์อวกาศเคนเนดีเป็นเขตเฉพาะที่อนุญาตให้คนที่ทำงานที่นั่นหรือสื่อมวลชนที่ไปทำข่าวได้เข้าไปเท่านั้น แต่ส่วนนักท่องเที่ยว (Visitor Complex) ของพื้นที่ก็ได้ถูกสร้างไว้อย่างดีและเปิดโอกาสให้สาธารณะชนได้สัมผัสกับประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศอย่างใกล้ชิดไม่น้อย ในบทความนี้ชวนทุกคนไปสำรวจ 5+1 ไฮไลต์สำคัญภายในส่วนนักท่องเที่ยวของ Kennedy Space Center Visitor Complex กัน

1. สวนจรวด (Rocket Garden)

หนึ่งในโซนที่สามารถเห็นได้อย่างเด่นชัดตั้งแต่ก่อนเข้าไปในพื้นที่คือ "สวนจรวด" หรือ Rocket Garden ที่ได้จัดแสดงจรวดของจริงจากยุคเริ่มแรกของการสำรวจอวกาศของสหรัฐฯ ตั้งแต่

• จรวด Juno I ที่ถูกใช้ส่งดาวเทียมดวงแรกของประเทศ

• จรวด Redstone และ Atlas จากโครงการเมอคิวรีที่ได้พาชาวสหรัฐฯ ยุคแรกขึ้นสู่อวกาศ

• จรวด Gemini จากโครงการเจมินีที่เป็นโครงการต่อยอดจากเมอคิวรีเพื่อเตรียมความพร้อมทางเทคโนโลยีหลายส่วนก่อนเริ่มดำเนินการโครงการอะพอลโล

• จรวด Saturn-IB ที่ถูกใช้ในภารกิจในโครงการอะพอลโลโครงการแรก ๆ ในช่วงภารกิจทดลองบนชั้นวงโคจรของโลก ก่อนเปลี่ยนไปใช้จรวด Saturn V ในโครงการอะพอลโล 8 ที่ได้พามนุษย์วนอ้อมดวงจันทร์ครั้งแรก

• จรวด Delta II ที่ถูกใช้ปล่อยภารกิจไปยังวงโคจรโลก ดวงจันทร์ และดาวอังคารหลายโครงการ เช่น ดาวเทียม GPS หรือโรเวอร์ฝาแฝด Spirit และ Opportunity และจรวดอื่น ๆ อีกหลายลำ

สวนจรวด - ที่มา Paulo Guereta

2. ศูนย์อะพอลโล/แซทเทิร์นไฟฟ์ (Apollo/Saturn V Center)

จากพื้นที่หลักไป 10 กว่านาที เราจะเดินทางไปถึงโซนจัดแสดงประวัติศาสตร์โครงการอะพอลโล เมื่อเดินเข้าไปในตึก เราจะได้รับชมวีดิทัศน์เล่าเรื่องของโครงการครั้งประวัติศาสตร์เพื่อส่งมนุษย์ไปดวงจันทร์ เดินผ่านห้อง Immersive Experience ที่จำลองสถานการณ์การปล่อยอะพอลโล 8 ภายในห้องควบคุมการปล่อย (Launch Control Center) และข้ามไปพบกับกระสวย Saturn V ขนาดใหญ่ยักษ์ของจริงที่ประกอบขึ้นมาจากส่วนจรวดจากภารกิจที่ถูกยกเลิกหรือใช้เพื่อการทดลอง ห้องด้านข้างโถงหลักที่มีชิ้นส่วนอุปกรณ์และของต่าง ๆ จากโครงการอะพอลโล รวมไปถึงส่วนควบคุม (Control Module) ของภารกิจอะพอลโล 14 ที่เป็นห้องปฏิบัติการและที่อยู่อาศัยของนักบินระหว่างภารกิจไปดวงจันทร์ จนถึงที่ส่วนดังกล่าวตกกลับลงมายังโลก ที่ท้ายของจรวดมีไดโอรามาของยานลงจอดดวงจันทร์ (Lunar Module) และห้องด้านหลังที่จัดทำขึ้นเพื่อรำลึกถึงนักบินอวกาศทั้ง 3 ที่เสียชีวิตในภารกิจอะพอลโล 1

จรวดแซทเทิร์น ไฟฟ์ (Saturn V) ภายในศูนย์อะพอลโล/แซทเทิร์น ไฟฟ์ - ที่มา Kolossos

3. อาคารประกอบยานพาหนะ (Vehicle Assembly Building หรือ VAB)

ถ้ามองข้างทางระหว่างทางไปกลับระหว่างพื้นที่หลักและพิพิธภัณฑ์อะพอลโลจะสังเกตเห็นอาคารสีขาวทรงสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ยักษ์ตั้งตระหง่านอยู่กลางพื้นที่ที่ปกคลุมไปด้วยต้นไม้และหนองน้ำของฟลอริดา โดยอาคารดังกล่าวที่เป็นหนึ่งในอาคารที่มีความจุโดยขนาดมากที่สุดในโลกคือพื้นที่ที่ถูกใช้ในการประกอบจรวดนับตั้งแต่ยุค Space Race ที่ถูกใช้ในการประกอบจรวด Saturn V มาจนถึงเป็นที่ประกอบ SLS ในยุคปัจจุบัน โดยที่ด้านหน้าของอาคารมีธงสหรัฐขนาดยักษ์เท่าผืนที่สกรีนลายอยู่ข้างตึกติดอยู่กับที่พื้น เพื่อแสดงขนาดอันใหญ่โตมโหฬารของอาคาร

อาคารประกอบยานพาหนะ - ที่มา NASA Kennedy

4. อาคารกระสวยอวกาศแอตแลนติส (Space Shuttle Atlantis)

กลับมายังพื้นที่หลัก อาคารแอตแลนติส เป็นที่จัดแสดงถาวรของกระสวยอวกาศแอตแลนติสนับตั้งแต่มันถูกปลดระวางหลังภารกิจ STS-135 ที่เป็นภารกิจสุดท้ายของโครงการกระสวยอวกาศทั้งหมด นอกจากตัวจรวดแล้ว สิ่งที่ล้อมรอบจรวดแอตแลนติสคือนิทรรศการเกี่ยวกับโครงการกระสวยอวกาศหลายชั้นที่แสดงให้เห็นการใช้ชีวิต การทำภารกิจ และประสบการณ์ของนักบินอวกาศในระหว่างภารกิจ โดยที่มุมของอาคารคือที่เก็บหนึ่งในชิ้นส่วนของกระสวยอวกาศชาเลนเจอร์และโคลัมเบียที่ระเบิดในระหว่างภารกิจและคร่าชีวิตนักบินทั้งหมดบนยานและโถงเพื่อรำลึกถึงนักบินอวกาศเหล่านั้น

กระสวยอวกาศแอตแลนติสภายในนิทรรศการ - ที่มา Håkan Dahlström

ชิ้นส่วนจากกระสวยอวกาศชาเลนเจอร์ (ซ้าย) และโคลัมเบีย (ขวา) - ที่มา Spaceth

5. นิทรรศการ Gateway: The Deep Space Launch Complex

นิทรรศการที่แสดงเทคโนโลยีในช่วงล่าสุดของประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศ ประกอบไปด้วยจรวด และวัตถุต่าง ๆ จากการสำรวจอวกาศยุคใหม่ ไม่ว่าจะเป็นส่วน Booster ของจรวด Falcon 9 ของจริง ยาน Dream Chaser จาก Sierra Nirvada รวมไปถึงห้องควบคุมจำลองของยาน New Shepard ของ Blue Origin ที่ชวนให้นักท่องเที่ยวได้เข้าไปลองนั่งและสัมผัส VR Experience จำลองการเดินทางขึ้นอวกาศของจรวด New Shepard ที่ภายในแบบจำลอง

VR Experience ภายในแบบจำลองยาน New Shepard - ที่มา Spaceth

5+1 สัตว์จำนวนมาก

นอกเหนือจากอวกาศแล้ว แหลมคะแนเวอรัลยังเป็นเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าอีกด้วย ตัวอาคารและพื้นที่งานอวกาศล้วนถูกล้อมรอบไปด้วยป่าและหนองน้ำ นั่นคือสาเหตุที่เราอาจได้พบกับสัตว์ท้องถิ่นหลากประเภทที่แวะมาให้ได้เห็นหน้าคร่าตากันเรื่อย ๆ อย่างจระเข้ที่ขึ้นมาจากบึง หรือนกประเภทต่าง ๆ

จระเข้กับอาคารประกอบยานพาหนะ - ที่มา NASA on The Commons

อย่างที่กล่าวไปในตอนต้นของบทความ พื้นที่ด้านอวกาศส่วนมากของศูนย์อวกาศเคนเนดีเป็นสถานที่ทำงานที่ยังถูกใช้อยู่ในปัจจุบัน ทำให้ไม่ค่อยมีการเปิดให้สาธารณะชนเข้าชมได้บ่อยนัก แต่การสร้างส่วนนักท่องเที่ยวที่ให้ผู้คนได้ใกล้ชิดกับประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศผ่านทั้งวัตถุของจริงต่าง ๆ ตั้งแต่เครื่องมือเล็กจิ๋วจนถึงจรวดขนาดใหญ่ยักษ์ ประกอบกับกิจกรรมต่าง ๆ และนิทรรศการที่ให้ความรู้ ชวนตั้งคำถามจากประวัติศาสตร์ถึงอนาคตของการสำรวจอวกาศ และสร้างแรงบันดาลใจไปพร้อมกันก็นับเป็นแนวคิดที่ดีไม่น้อยที่อาจส่งเสริมให้ประชาชนของประเทศหันมาสนใจวิทยาศาสตร์มากยิ่งขึ้น

  Starstuff เรื่องเล่าจากดวงดาว :  ประสบการณ์การทำข่าวปล่อยจรวดที่ NASA

ฟังรายการได้ทาง