เป็นที่รู้กันอยู่แล้วว่า โรคไข้เลือดออก เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue virus) ที่มียุงลายเป็นพาหะนำโรค พบมากที่สุดในฤดูฝนเพราะเป็นช่วงที่ยุงลายแพร่พันธุ์มากที่สุด เกิดขึ้นได้กับทุกกลุ่มอายุ สำหรับคนที่เป็นโรคนี้เสี่ยงเกิดภาวะแทรกซ้อนจนเป็นอันตรายถึงชีวิต และที่สำคัญคนที่เคยเป็นแล้ว สามารถกลับมาเป็นซ้ำได้อีกหากเชื้อที่ได้รับเป็นคนละสายพันธุ์ ซึ่งโรคนี้มีอยู่ถึง 4 สายพันธุ์
กลุ่มที่น่าเป็นห่วงสำหรับโรคนี้คือ กลุ่มเด็ก ความรุนแรงของโรคไข้เลือดออกในเด็กแต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนอาจมีไข้สูง 1-2 วันแล้วก็หาย แต่สำหรับเด็กบางคนมีอาการไข้สูง 3-5 วัน แทนที่เมื่ออาการบรรเทาลงแล้วจะกลับมาร่าเริงใช้ชีวิตปกติตามประสาเด็ก แต่กลับมีภาวะเลือดออก ช็อก และขาดน้ำในช่วงที่ไข้ลง โดยเฉพาะเด็กอ้วน ซึ่งเป็นกลุ่มเสี่ยงและสร้างความกังวลให้กับแพทย์มากที่สุด เพราะเด็กอ้วนมักมีภาวะช็อกและเลือดออกในระดับรุนแรง เนื่องจากการแสดงอาการในเด็กกลุ่มนี้ดูยาก หากจำเป็นต้องเข้าสู่กระบวนการรักษา การเปิดเส้นเลือดเพื่อให้สารน้ำจะทำได้ยากกว่าเด็กผอม ต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญ รวมทั้งยังพบการอักเสบของตัวโรคที่เยอะขึ้นและรุนแรงมากขึ้นด้วย
ภาวะไขมันเยอะในเด็กอ้วน ยังส่งผลต่อความล่าช้าในการรักษาอีกด้วย เพราะทีมแพทย์จะต้องใช้ความรอบคอบมากยิ่งขึ้น ทั้งการคำนวณน้ำหนักที่มีผลต่อการให้สารน้ำ เพราะหากคำนวณผิดพลาดแล้วให้สารน้ำมากเกินไปอาจมีผลกับหัวใจ แต่หากให้น้อยเกินไป จะทำให้เกิดภาวะขาดน้ำและช็อก การอัลตราซาวน์ทำได้ยาก รวมถึงความดันในช่องท้องจากไขมันในช่องท้อง โอกาสในการรักษาให้หายจะยิ่งยากมากขึ้นและเสี่ยงต่อการเสียชีวิตได้
ปัจจุบันการตรวจหาเชื้อไวรัสเดงกีจากโรคไข้เลือดออก สามารถตรวจพบเชื้อได้ตั้งแต่วันที่ 1-3 ที่มีอาการไข้สูง ผ่านการตรวจจากแอนติเจนในเลือด ซึ่งพบค่าความแม่นยำถึง 90% ในช่วงนี้แพทย์จะรักษาตามอาการ เช่น หากมีไข้สูงก็ให้กินยาลดไข้ หรือมีอาการขาดน้ำก็ให้จิบน้ำเกลือแร่บ่อย ๆ หลังจากนั้นประมาณ 3-5 วันจะนัดมาติดตามอาการด้วยการเจาะเลือดซ้ำเพื่อประเมินภาวะหรืออาการ หากตรวจพบเกล็ดเลือดต่ำลงเยอะเมื่อเทียบกับผลครั้งแรก มีภาวะเลือดออก ต้องเข้าสู่กระบวนการแอดมิดในโรงพยาบาลเพื่อดูอาการภายใน 24-48 ชั่วโมงไปแล้ว หากเด็กยังสบายดี ร่าเริง แสดงว่าหายดีแล้ว แต่ถ้าในช่วงเวลาดังกล่าว เด็กมีอาการปวดท้องจำเป็นต้องส่งตรวจเพราะอาจมีปัญหาตับอักเสบร่วมด้วย
สำหรับวิธีป้องกันโรคไข้เลือดออกที่ดีที่สุดคือ การไม่โดนยุงกัด รวมถึงการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย และที่สำคัญหากพบว่าในพื้นที่ชุมชนหรือบริเวณใกล้เคียงมีคนเป็นโรคไข้เลือดออก ให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเพื่อเข้ามากำจัดยุงลาย เพราะยุงลายสามารถนำเชื้อโรคไปติดกับคนอื่น ๆ ได้
ข้อมูลโดย พญ.โรจนี เลิศบุญเหรียญ | คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
เรียบเรียงโดย เชาว์วรรธณ์ พยัฆพันธ์
ฟังรายการได้ทาง
